Zouaven in Zorgvlied-Zuid

In de 19e eeuw kon de Kerkelijke Staat in Italië zijn onafhankelijkheid moeilijk handhaven tegenover het opkomend Italiaans streven naar eenheid onder de koning van Sardinië  Victor Emanuel II en de vrijheidsstrijder Guiseppe Garibaldi. Paus Pius IX deed een oproep aan de gehele katholieke wereld om jonge, ongehuwde mannen te zenden om hem bij te staan de Kerkelijke Staat te verdedigen. Deze vrijwilligers vormden het regiment de “Zouaven van de Paus”, zo genoemd naar en gekleed als de dappere Berbersoldaten in het Franse leger.

In totaal kende het regiment 11.000 man, waaronder 3181 Nederlanders (het grootste aandeel). De Nederlanders verzamelden zich in Oudenbosch waar pastoor Hellemons, bijgenaamd de zouavenpastoor, een groot aantal van hen onderdak bood in “Pensionaat Saint Louis” om daar voor hun uitzending naar Rome een eerste oefening te ondergaan.

De strijd                                                                                                                                                                                                                                                                        De strijd van de zouaven was in het begin wel succesvol, maar uiteindelijk hadden ze toch de steun nodig van de Franse legers met wie ze samen in 1867 in Mentana Garibaldi versloegen.

Omdat Frankrijk onder Napoleon III de oorlog had verklaard aan Pruisen riep het zijn troepen terug. Die oorlog leidde in 1870 tot de ineenstorting van het Tweede Franse Keizerrijk, waarna Italië de Pauselijke Staten kon binnenvallen. De toegewijde, maar onvoldoende getrainde pauselijke troepen moesten uiteindelijk, geconfronteerd met een Italiaanse overmacht, de strijd staken. Een dag na de Val van Rome op 20 september 1870, werd het pauselijk leger van de zouaven ontbonden en werden de soldaten huiswaarts gestuurd.

Nederlanders                                                                                                                                                                                          Uit Tilburg waren 35 zouaven afkomstig, waarbij enkele fraters. Het gehele korps telde 108 officieren, waaronder slechts acht Nederlanders. Daarbij hoorden Baron van Lamsweerde, Auguste Wils, Adriaan Looijmans en de Tilburger Antoine Arts, mannen die we terugvinden op de straatnaambordjes. Zij hadden binnen het zouavenleger leidinggevende posities. Looijmans, en Wils waren luitenant en Baron van Lamsweerde heeft het gebracht tot kapitein. Zij zijn allen, ook Antoine Arts voor getoonde heldenmoed gedecoreerd met het kruis van Mentana, genoemd naar de veldslag waar de zouaven, samen met de Fransen, Garibaldi hebben verslagen.

Antoine Arts                                                                                                                                                                                                                                                         Antoine Arts (1845) was in het zouavenleger wel leidinggevend, maar is geen luitenant geworden. Hij is vooral voor Tilburg een interessante figuur, omdat hij er zich na de val van Rome vestigde en er een eigen drukkerij begon. Hij richtte in 1879 de Nieuwe Tilburgsche Courant op en in 1898 Het Tilburgsch Blad voor het Volksbelang, die later tot één dagblad zijn samengevoegd en waarvan zijn zoon de hoofdredacteur was. Antoine is de eerste voorzitter geweest van de R.K. Journalistenkring. Ook was hij politiek actief: vele jaren als lid van de gemeenteraad en ruim 20 jaar als lid van de Tweede Kamer. Hij overleed te Tilburg op 31 maart 1926.